Tot 2017 werd het voordeel uit sparen en beleggen vastgesteld aan de hand van een forfaitair rendement van 4%. Dit percentage was afgestemd op het rendement dat alle belastingplichtigen in de praktijk gemiddeld zouden moeten kunnen halen zonder dat zij daarvoor (veel) risico hoefden te nemen. Als gevolg van de almaar dalende spaarrente zwelde de kritiek op dit systeem in de loop der jaren aan. De Hoge Raad oordeelde echter dat het systeem op zichzelf niet in strijd was met het eigendomsrecht, maar bij een individuele belastingplichtige wel kon zorgen voor een buitensporige last als het forfaitaire rendement gedurende een langere termijn niet haalbaar was. Het behoorde echter tot de taak van de wetgever om voor reparatie van het stelsel zorg te dragen.

De wetgever heeft deze handschoen opgepakt en met ingang van 2017 aansluiting gezocht bij een gemiddelde verdeling van het box 3-vermogen over spaargeld en beleggingen (de vermogensmix) en bij de rendementen die door belastingplichtigen in voorafgaande jaren gemiddeld zijn behaald op die vermogensonderdelen.

Echtpaar maakt bezwaar

Deze stelselwijziging was voor een echtpaar met een vermogen van ongeveer € 1.000.000 dat nagenoeg geheel bestond uit bank- en spaartegoeden, reden om bezwaar te maken tegen de box 3-heffing in hun aanslag inkomstenbelasting over de jaren 2017 en 2018. Volgens hen was deze heffing in strijd met de in Europese regelgeving neergelegde fundamentele rechten op ongestoord genot van eigendom en verbod op discriminatie.

Beslissing Hoge Raad

Op 24 december jl. stelde de Hoge Raad hen in het gelijk. Door de wijziging is het forfaitair stelsel verder af komen te staan van een heffing over inkomen waarvan kan worden aangenomen dat een individuele belastingplichtige het daadwerkelijk heeft genoten. Het nieuwe stelsel perkt het recht op ongestoord genot van eigendom in doordat het een verhoudingsgewijs zware financiële last verbindt aan de keuze om niet over te gaan tot het risicovol beleggen van vermogen. Daarnaast benadeelt het nieuwe stelsel degenen die wel overgaan tot het risicovol beleggen van hun vermogen, maar die – door gebrek aan inzicht of fortuin – hun keuze moeten bekopen met een laag rendement of met vermogensverlies, waardoor het nieuwe stelsel in strijd is met het verbod op discriminatie.

Mede omdat de wetgever weliswaar sinds 2015 werkt aan spoedige invoering van een heffing op basis van werkelijke rendementen, maar die invoering niet vóór 2025 kan worden verwacht, ziet de Hoge Raad zich tevens genoodzaakt om het echtpaar adequate rechtsbescherming te bieden door te bepalen dat alleen het werkelijke rendement in de heffing wordt betrokken.

Omdat de bezwaarschriften van het echtpaar waren aangemerkt als zogenaamd massaal bezwaar, is het nu aan het Ministerie van Financiën om duidelijk te maken hoe de belastingdienst de bezwaarschriften van andere belastingplichtigen in overeenstemming met het arrest van de Hoge Raad moet gaan afwikkelen.

Ook bezwaar aantekenen?

Heb jij in het verleden geen (massaal) bezwaar aangetekend tegen de box 3-heffing in jouw aanslag(en) inkomstenbelasting en ben jij door dit arrest van gedachten veranderd? Geef dit dan door aan jouw contactpersoon bij Hoek en Blok. Die zal er dan voor zorgdragen dat er alsnog (massaal) bezwaar wordt aangetekend tegen aanslagen inkomstenbelasting die nog niet onherroepelijk vaststaan. Dit kan nog tot zes weken na dagtekening van de aanslag.