Bij de aankoop of verkoop van een bedrijf wordt er vaak een due diligence onderzoek uitgevoerd, maar wat is dat nu precies? Een due diligence onderzoek wordt ook wel een boekenonderzoek genoemd. Dit doet vermoeden dat er alleen naar de financiële gegevens van de onderneming wordt gekeken. Hoewel dit een belangrijk onderdeel is, wordt er in een due diligence onderzoek naar veel meer aspecten gekeken. Lees hieronder welke aspecten belangrijk kunnen zijn.

Het doel

Wanneer je voornemens bent om een ander bedrijf over te nemen is het van belang dat je zeker weet dat er geen verborgen risico’s in die onderneming zitten. Denk hier bijvoorbeeld aan claims die nog kunnen worden gelegd op de onderneming of debiteuren die niet betalen. In principe ben jij hier verantwoordelijk voor wanneer je de onderneming volledig hebt overgenomen.

De koper van een bedrijf heeft een onderzoek plicht. De rechtspraak veronderstelt dat de koper zelf binnen redelijke grenzen maatregelen dient te nemen om te voorkomen dat deze een onderneming koopt op basis van onjuiste voorstellingen en feiten. Wanneer je niet zorgvuldig bent bij het inventariseren van mogelijke risico’s kun je je niet beroepen op een ‘verkeerde voorstelling van zaken’. Hiertegenover staat wel dat de verkopende partij mededelingsplicht heeft en de opgevraagde documentatie moet aanleveren.

Daarom is het goed om deze risico’s op voorhand goed inzichtelijk te hebben, zodat je een realistisch beeld hebt van de onderneming die je overneemt of waar je mee fuseert.

Onderdelen van een due diligence

Bij een due diligence onderzoek zijn de financiële gegevens zoals eerder genoemd belangrijk. Een goed onderzoek is echter veel breder dan alleen maar de financiële gegevens. Denk hierbij aan juridische, fiscale en commerciële aspecten, maar ook personeel, (intellectuele) eigendomsrechten, vergunningen of milieutechnische aspecten. Hieronder lichten wij een aantal van de belangrijkste aspecten toe:

• Algemene informatie

Denk hierbij bijvoorbeeld aan de statuten van de verkopende entiteit en de aandeelhoudersovereenkomsten, staat hierin iets opgenomen wat een mogelijke verkoop bemoeilijkt? Daarnaast is het van belang dat de structuur van alle entiteiten duidelijk wordt en welke entiteiten eventueel achterblijven. Verder zijn gemaakte afspraken belangrijk die verband houden met zaken als bonussen of converteerbare leningen.

• Commerciële informatie

De commerciële aspecten geven inzicht in welke sectoren de onderneming zich in begeeft en welke dreigingen en kansen zich de komende jaren voor doen. Ook de duurzaamheid van de klantrelaties is vaak een belangrijk onderdeel van een due diligence onderzoek. Daarnaast wordt het onderscheidende vermogen van de onderneming bekeken en hoe je deze kunt benutten in de toekomst. Doel van deze analyse is om te kijken hoe de concurrentiepositie is en hoe competitief de markt is.

• Management en Personeel

Het personeel is natuurlijk van belang voor de continuïteit van de onderneming. In het due diligence proces is het van belang dat er wordt gekeken naar de bestaande arbeidsovereenkomsten omdat deze worden overgenomen door de kopende partij. Ook is het van belang dat ervaren personeel blijft om de onderneming ook in de toekomst goed te kunnen laten functioneren.  

Vanzelfsprekend beoordelen juristen de arbeidsrechtelijke situatie van alle personeelsleden, denk hierbij aan bonusregelingen of opties.

• Juridisch

Je wilt in de toekomst natuurlijk niet te maken krijgen met claims of rechtszaken in de aangekochte onderneming die voortkomen uit het verleden. Verder moet er goed gekeken worden naar eventuele vergunningen en of aan alle vergunningseisen wordt voldaan. De wijze waarop overeenkomsten in het verleden zijn aangegaan is ook belangrijk voor jou als koper. Verder wordt er onder andere goed in kaart gebracht of alle risico’s goed zijn verzekerd.

• Financieel

De cijfers zeggen natuurlijk veel over een onderneming. Het is van belang dat de financiële staat van de onderneming in overeenstemming is met het beeld dat je van de onderneming hebt gekregen. Om te zorgen dat er achteraf geen verrassingen naar voren komen, moet er kritisch gekeken worden naar de financiële documentatie. Denk hierbij aan: jaarrekeningen, leningen, bankgaranties, hypotheekrechten, pandrechten, borgstellingen, kredietovereenkomsten, schuldbewijzen en leaseovereenkomsten. Verder zijn de historische ontwikkelingen en prognoses over de toekomst van belang om de financiële staat van de onderneming goed in te schatten.   

Daarnaast is het ook belangrijk om de fiscale aspecten goed in kaart te brengen voor dat je overgaat tot de koop van de onderneming. Denk hierbij aan bijvoorbeeld openstaande belastingschulden of lopende geschillen met de belastingdienst.

• (Intellectuele) Eigendommen

Alle eigendommen inclusief eventuele intellectuele eigendommen zijn van belang om de continuïteit van de onderneming te borgen. Zijn er recente taxatierapporten beschikbaar van machines of onroerend goed? Zijn alle voorraden goed geïnventariseerd en verwerkt? Deze aspecten zijn van belang om tot een goed beeld te komen van de reële waarde van de eigendommen van de onderneming.

Daarnaast is het van belang om alle intellectuele eigendommen zoals patenten en licenties goed in beeld te brengen. Zijn deze allen goed geregistreerd en onderdeel van de overname? Zijn patenten en octrooien overdraagbaar aan de koper? Dit zijn enkele voorbeelden waar je als koper van een onderneming rekening mee dient te houden.

Resultaat van een due diligence onderzoek

De uitkomst van het due diligence onderzoek wordt vastgelegd in een due diligence-rapport. Afhankelijk van de impact hiervan kan het een uitgebreid rapport zijn of een kort overzicht met de bevindingen. Het resultaat van het due diligence onderzoek op de overname kan verschillen en is afhankelijk van de geconstateerde bevindingen en de verwachtingen die je als koper hebt bij de onderneming.

De uitkomsten kunnen bijvoorbeeld de volgende discussies in gang zetten:

• aanpassing van de koopprijs.
• aanvullende voorwaarden.
• vrijwaringen en/of specifieke garanties.
• afzien van de koop van de onderneming.

Conclusie

Als koper wil je natuurlijk goed in kaart hebben welke kansen en risico’s er liggen in een over te nemen onderneming. Het due diligence onderzoek is daar het geschikte instrument voor. Bij het onderzoek is het van belang dat je niet alleen naar de financiële gegevens kijkt, maar ook breder onderzoek doet naar de onderneming. Denk hierbij ook aan de juridische, fiscale, commerciële, organisatorische aspecten. 

De uitkomsten van het due diligence onderzoek kan het verloop van de aankoop veranderen. Denk hierbij aan wijzigingen in de koopprijs of aanvullende voorwaarden. 

Rust en ruimte

Benieuwd wat voor jou relevante aspecten van een due diligence onderzoek zijn? De ervaren bedrijfsadviseurs van Hoek en Blok helpen je graag op een professionele wijze met het uitvoeren van het due diligence onderzoek. Bij een verkoop of een overname zijn de uitgangspunten en voorwaarden die gesteld worden erg belangrijk. Is wellicht een Activa-Passiva transactie interessant na aanleiding van het due diligence onderzoek? Wij zorgen er ook voor dat de juiste acties worden ondernomen tijdens en na het due diligence proces. Door de kracht van onze gebundelde kennis creëren we rust en ruimte, zodat jij je kunt focussen op het ondernemen.